NULL Object Pattern Gang of Four’s Design Patterns kitabında anlatılmış olup behavioral design pattern'ler den biridir. Bu pattern'in amacı uygulama içeresinde null objeler return etmek yerine ilgili tipin yerine geçen ve expected value'nun null objesi olarak kabul edilen tipi geriye dönmektir diğer bir değişle null yerine daha tutarlı nesneler dönmektir. Bu nesne asıl return edilmesi gereken nesnenin null değeri olarak kabul edilirken onunla aynı özelliklere sahip değildir, çok daha az bilgi içermektedir. NULL Object Pattern , süreli olarak null kontrolü yaparak hem server-side hemde client-side için boilerplate code yazmaya engel olmak amacıyla ortaya çıkmış bir pattern dir.
Platform yada dil farketmeksizin geliştirme yaparken sürekli olarak nullreferenceexception aldığımız durumlar olmuştur bu durumdan kurtulmak adına obj null mı değil mi diye bir sürü if/else kontrolleri yaparız. Bu pattern'i kullanarak biraz sonraki örnekte yapacağımız gibi boilerplate code'lar yazmaktan nasıl kurtulabiliriz bunu inceleyeceğiz.
Örneğimizi 2 şekilde ele alalım. İlk olarak geriye null değer return ederek çoğunlukla nasıl geliştirme yapıyoruz o case'i ele alalım, sonrasında ise NULL Object Pattern kullanarak nasıl geliştirebiliriz onu inceleyelim.
Öncelikle Customer adında bir nesnemiz var ve repository kullanarak geriye bu nesneyi return edelim.
public class Customer
{
public int Id { get; set; }
public string FirstName { get; set; }
public string LastNae { get; set; }
public int NumberOfChildren { get; set; }
public string GetFullName()
{
return FirstName + " " + LastName;
}
}
Service katmanında generic bir repository yapımız varmış gibi varsayalım ve repository üzerinden GetCustomerByFirstName adında bir metot tanımlayalım.
public class CustomerService
{
public Customer GetCustomerByFirstName(string firstName)
{
return _customerRepository.List(c => c.FirstName == firstName).FirstOrDefault();
}
}
Sonrasında yukarıda tanımladığımız metodu call yaparak geriye customer objesini dönelim ve bazı değerleri ekrana yazdıralım.
var customerService = new CustomerService();
var customer = customerService.GetCustomerByFirstName("tosuner");
Console.WriteLine("FullName : " + customer.GetFullName() + "\nNumber Of Childreen:" + customer.NumberOfChildren);
Yukarıdaki gibi customer'ın null geldiği durumda exception thrown 'system.nullreferenceexception' hatasını çoktan aldık gibi yani memory'de değeri assing edilmemiş bir yere erişmeye çalışıyoruz. Peki çözüm olarak ne yapabilirdik, ilk akla gelen aşağıdaki gibi bir kontrol olacaktır.
var customerService = new CustomerService();
var customer = customerService.GetCustomerByFirstName("tosuner");
if (customer != null)
{
Console.WriteLine("FullName : " + customer.GetFullName() + "\nNumber Of Childreen:" + customer.NumberOfChildren);
}
else
{
Console.WriteLine("Name : Customer Not Found !" + "\nNumber Of Childreen: 0");
}
Yukarıdaki gibi bir çözüme gittiğimizde customer objesini get ettiğimiz bir sürü yer olduğunu düşünün ve her yerde sürekli olarak null kontrolü yapıp sonrasında console'a değerleri yazıyor oluruz. Aslında bu şu deme değil;"null kontrolü yapma arkadaş !" kesinlikle bu değil tabikide ihtiyaç duyulan yerlerde bu kontrol yapılmalı hatta birçok case'de null ise throw new CustomBusinessException() vs şeklinde exception'da throw edeceğimiz durumlar olabilir. Demek istediğim yukarıdaki gibi client'a bu kontrolü olabildiğince bırakmamak.
NULL Object Pattern uygulayarak nasıl bir çözüm getirirdik ona bakalım. İlk olarak AbstractCustomer adında base sınıfımızı oluşturalım.
public abstract class AbstractCustomer
{
public abstract int Id { get; set; }
public abstract string FirstName { get; set; }
public abstract string LastName { get; set; }
public abstract int NumberOfChildren { get; set; }
public abstract string GetFullName();
}
Sonrasında Customer objesini bu sınıftan türetelim.
public class Customer : AbstractCustomer
{
public override string FirstName { get; set; }
public override string LastName { get; set; }
public override int NumberOfChildren { get; set; }
public override int Id { get; set; }
public override string GetFullName()
{
return FirstName + " " + LastName;
}
}
Şimdi ise bu pattern'in getirdiği çözüm olarak geriye null value dönmeyip asıl return edilmek istenen sınıf yerine onun null olduğunu belirten bir sınıf geriye dönelim. Bu sınıfa da NullCustomer adını verelim.
public class NullCustomer : AbstractCustomer
{
public override string FirstName { get; set; }
public override string LastName { get; set; }
public override int NumberOfChildren { get; set; }
public override int Id { get; set; }
public override string GetFullName()
{
return "Customer Not Found !";
}
}
Sonrasında service katmanını aşağıdaki gibi düzenleyelim.
public class CustomerService
{
public AbstractCustomer GetCustomerByFirstName(string firstName)
{
return _customerRepository.Where(c => c.FirstName == firstName).FirstOrDefault().GetValue();
}
}
public static class CustomerExtensions
{
public static AbstractCustomer GetValue(this AbstractCustomer customer)
{
return customer == null ? new NullCustomer() : customer;
}
}
Yukarıdaki kod bloğunda görüldüğü üzre repository null değer dönmek yerine yeni bir NullCustomer sınıfı return edecektir.
Son adım olarak da cient tarafında yazılacak kod ise yazımızın ilk başında yazdığımız kod bloğu ile aynı.
var customerService = new CustomerService();
var customer = customerService.GetCustomerByFirstName("tosuner");
Console.WriteLine("FullName : " + customer.GetFullName() + "\nNumber Of Childreen:" + customer.NumberOfChildren);
Bu pattern ile;
- null reference kontrollerinden kurtulduk,
- duplicate kod oranını azalttık,
- memory de değeri olmayan bir alana erişmek yerine null value görevi gören bir nesneye eriştik,
- dahası client tarafı için daha temiz ve kolay anlaşılır bir kod bıraktık,
Daha öncede belirtiğim gibi bu pattern'i her zaman uygulama gibi bir durum söz konusu değil, daha doğrusu sürekli null check yapmak yerine bu pattern'i uygulayalım gibi bir düşünce doğru değil. Client-side geliştirme yapan developer'a bu kontrolleri yaptırmak istemediğimizde yada "ben server-side'dan hiçbir zaman null dönmicem.." şeklinde bir garanti vermek istediğinizde kullanabileceğimiz bir pattern dir.